Jak tłumaczyć piosenki?

Tłumaczenie hitu z radia może stać się wprawką dla rozpoczynających tłumaczenia? Osoby, które prowadzą zajęcia na studiach filologicznych często sięgają po taki sposób nauki. Dzięki tekstowi piosenki młodzież może się zaangażować, może odkrywać, co autor miał na myśli. Ale czy takie tłumaczenia są też potrzebne w zwykłej rzeczywistości?

Przyjrzyjmy się przekładowi rekreacyjnemu. Okazuje się, że wiele osób, które pragną zostać tłumaczami, zaczęło swoją przygodę od tego, że chciało przetłumaczyć tekst lubianej piosenki i poznać jej treść. Takich osób, które tłumaczą po prostu teksty piosenek jest sporo. To ich tłumaczenia pojawiają się na stronach internetowych z tłumaczeniami piosenek. Oczywiście można je edytować – jeśli ktoś zna tekst lepiej, może go poprawić. Niektórzy tłumaczą wszystko (np. na stronie tekstowo.pl), a inni tłumaczą to, w czym się specjalizują (np. na iwrit.pl). Jakie są cechy takich tłumaczeń?

Zgodność ze znaczeniem

Np. Rojek śpiewając w obcojęzycznej wersji, używa podobnych słów, których mógłby użyć nawet native speaker. Nie skupia się na tym, aby usilnie wkładać do tekstu oryginalne wyrażenia, ale nie ma też problemu z tym, aby nieco przedłużyć tekst, jeśli ma to służyć lepszemu zrozumieniu. Przykładowo pierwsza strofa z „Acidland” po polsku ma 7 linijek, natomiast po angielsku 9 krótszych.

Po polsku nie ma słów o celach (z ang. gains), a w wersji po angielsku pojawiają się słowa o „posiadaniu niczego”. Mają ten sam ładunek znaczeniowy.

Do taktu

Trzeba tylko utwór „Acidland” posłuchać w dwóch wersjach językowych, żeby stwierdzić, że Rojek śpiewa dokładnie to samo. Utwory mają taką samą ścieżkę dźwiękową i śpiewa się je tak samo swobodnie.

Miejsce śpiewania tekstu

Tekst należy dostosować do lokalizacji i nadać mu odpowiednie dostosowanie językowe. To bardzo ważne, bo przecież piosenki mają być przede wszystkim przyjemne podczas słuchania. W utworze Rojka „Acidland” nie ma żadnych błędów konstrukcyjnych. Ktoś, kto nie zna tematu zbyt dobrze, prawdopodobnie przetłumaczyłby tekst „spróbuj wziąć z tego coś” jako „try to take something out of it", natomiast w oryginale słyszymy „go and make use of it”. Bardzo ważne jest także dostosowanie tekstu do realiów, w jakich będzie śpiewany – i tak jest w tym przypadku. Po polsku fraza brzmi „ten kraj jest jak psychodeliczny lot”, natomiast po angielsku „this country’s like a psychodelic trip”. Jeśli ktoś nie mieszkał w Polsce, nie zrozumie, o co chodzi.

Największy profesjonalizm, jeśli chodzi o tłumaczenia piosenek prezentują producenci rodzimej wersji zagranicznych musicali. Takie piosenki nie tylko muszą wpadać w ucho, ale też mieć fabułę, rozśmieszać. W zasadzie każda piosenka musi być napisana od nowa.